Henry Louis Le Chatelier Kimdir?

1936-1950 yılları arasında yaşamış Fransız kimyagerdir. Paris'te doğmuştur. Özellikle kimyasal denge konusundaki prensibiyle tanınmıştır.

Le Chatelier Kanunu

Le Chatelier İlkesine göre, kimyada dengedeki bir sisteme dışarıdan bir etkide bulunulduğunda, sistem bu etkiyi azaltıcı yönde yeni bir denge hali oluşturur. Henry Louis Le Chatelier ve Karl Ferdinand Braun bu ilkeyi birbirlerinden bağımsız olarak bulmuştur. Bu yüzden Le Chatelier-Braun İlkesi olarak da bilinir Denge halindeki bir kimyasal tepkimenin denge durumunu etkileyen 3 temel faktör vardır.

-Madde derişimlerinden en az birinin değişmesi

-Sıcaklığın değişmesi

-Basınç değişimi

1) Derişim

**Tepkime dengede iken X gazıeklemek hangi değişimlere yol açar?

  - Reaksiyon sağa doğru kayar.

 -T miktarı ve derişimi artar.

 -Z miktarı artar ancak derişimi değişmez.

 -Y miktarı azalır.

 -X miktarı artar.

*  **Tepkime dengede iken kaptan Y gazı almak hangi değişimlere yol açar?

        -Reaksiyon sola kayar.
             -Z ve T’nin miktarı azalır.
             -X miktarı artar.
             -Y miktarı azalır.

**Kaba Z katısı eklemek hangi değişimlere yol açar?

- - Z katı olduğundan dengeyi etkilemez.

2) Basınç-Hacim

Basıncın artması hacmin azalması demektir. Basınç artarsa reaksiyon mol sayısı fazla olan taraftan az olan tarafa kayar. Mol sayısı eşit olan reaksiyonlarda basınç - hacim değişiminin dengeye etkisi olmaz.

3) Sıcaklık

Sıcaklık k sabitini değiştirir. Denge sabitleri yalnızca sıcaklıkla değişir. Denge tepkimelerinde ısı tıpkı bir madde gibi düşünülmelidir. Ekzotermik reaksiyonlarda ısı sağ tarafa yazıldığından sıcaklık arttırılınca reaksiyon sola kayar. K sabiti küçülür. Endotermik reaksiyonlarda ısı sol tarafa yazıldığından sıcaklık arttırıldığında reaksiyon sağa kayar. K sabiti büyür.

4) Katalizör ya da İnert Madde Eklenmesinin Dengeye Etkisi

-Katalizörler tepkimelerin aktifleşme enerjilerini değiştirerek tepkime hızını etkileyen maddelerdir. Yani bir tepkimenin dengeye ulaşma hızını etkileyen maddelerdir. Öyleyse dengedeki bir sisteme sabit sıcaklık ve sabit hacimde katalizör olan bir madde eklenecek olursa denge sisteminde herhangi bir değişim olmaz. Aynı şekilde denge ortamındaki maddelerin hiçbirisiyle tepkime vermeyen inert bir maddenin denge ortamına sabit sıcaklık ve hacimde eklenmesi de denge sisteminde bir değişime neden olmaz. Ancak, eklenen maddeler kabın hacminde bir değişime neden olmaktaysa denge derişimleri ve basınçları değişeceğinden denge sistemi etkilenebilir.

**Bir tepkime sabit sıcaklıkta sabit hacimli bir kapta ddengedeyken kaba gaz bazında bir katalizör ya da inert bir gaz olan He gazı eklenirse; denge sistemindeki gazların derişimlerinde ve kısmi basınçlarında bir değişme olmaz bu nedenle denge sisteminde de bir değişme olmaz.

** Bir tepkime sabit sıcaklıkta pistonlu bir kapta dengedeyken dengedeyken kaba gaz bazında bir katalizör ya da inert bir gaz olan He gazı eklenirse; Sistemdeki piston hacmi artıracak şekilde hareket edeceğinden denge sistemindeki gazların derişimleri ve kısmi basınçları azalır. Bu nedenle denge sistemi basıncın artacağı yön olan girenler yönünde kayar.